FLAGFROG

เมื่อศิลปะนั้นไร้ขอบเขต ผลงานของศิลปินหลาย ๆ คนจึงมาจากการตีความและนำเสนอในมุมมองที่เราอาจคาดไม่ถึง เหมือนดังเช่นประติมากรรมสุดเกรียนที่ทุกคนเห็นอยู่นี้ที่มีชื่อว่า “มูนา ลิซ่า” (Moona Lisa) ซึ่งเป็นการตีความใหม่ของภาพวาดโมนา ลิซ่า มาเป็นรูปปั้นทองสัมฤทธิ์ที่กำลังแสดงอิริยาบถล้อเลียนคนอื่นด้วยการ “เปิดก้น”

จุดเริ่มต้นของผลงานที่ว่านี้ เกิดขึ้นเมื่อปี 2007 โดยศิลปินกราฟฟิตี้ชื่อดังชาวอังกฤษอย่าง “นิก วอลเกอร์” (Nick Walker) ซึ่งได้ยินคำพูดจากเพื่อนศิลปินกราฟิตี้ด้วยกันอย่าง “บริสโตเลียน แบงค์ซี” ที่มองว่าลูกเล่นต่าง ๆ ที่นำมาใช้ตีความ หรือต่อยอดภาพวาดโมนา ลิซ่านั้น “ตัน” หมดแล้ว และคงไม่มีใครสามารถสร้างอะไรใหม่ ๆ ออกมาได้อีก ด้วยเหตุนี้ นิกจึงได้ตอบสนองความท้าทายดังกล่าว ด้วยภาพวาดมูนา ลิซ่า ซึ่งมาจากคำว่า Mooning ที่หมายถึงการล้อเลียนอีกฝ่ายด้วยการเปิดก้นนั่นเอง

แน่นอนว่าภาพวาดสุดเกรียนนี้ประสบความสำเร็จอย่างมาก ส่งให้ชื่อของนิกโด่งดังมากยิ่งขึ้น พร้อม ๆ กับที่รูปภาพของเขาได้ถูกนำไปประมูลจนสามารถทำเงินได้มากถึง 3.7 ล้านบาท (เทียบกับอัตราแลกเปลี่ยนปี 2007) ซึ่งพุ่งสูงกว่า 10 เท่าของราคาที่ถูกคาดการณ์ไว้ ก่อนที่ใน 14 ปีให้หลัง มันจะถูกนำมาเล่าใหม่อีกครั้งในรูปแบบประติมากรรมทองสัมฤทธิ์

โดยประติมากรรมมูนา ลิซ่าสร้างขึ้นจากภาพถ่าย 360 องศา ของนางแบบคนหนึ่งที่ต้องสวมชุดโมนา ลิซ่าและเปิดก้นทำท่าดังกล่าว ซึ่งถูกถ่ายด้วยกล่อง DSLR จำนวน 160 ตัว เพื่อนำไปสร้างแบบจำลองดิจิตอบสำหรับการสร้างแม่พิมพ์ 3 มิติ ก่อนจะถูกส่งไปยังโรงหล่อ Pangolin Editions และกลายมาเป็นรูปปั้นทองสัมฤทธิ์ขนาดสูง 1.8 เมตรและหนัก 260 กิโลกรัม

ปัจจุบัน รูปปั้นดังกล่าวถูกนำไปจัดแสดง ณ พิพิธภัณฑ์ M Shed ในเมืองบริสตอล ประเทศอังกฤษ ภายใต้นิทรรศการ Vanguard: Bristol Street Art โดยพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ถือเป็นพื้นที่สำหรับศิลปินที่ต้องการนำเสนอมุมมองแปลกใหม่ ซึ่งในเดือนมิถุนายนที่ผ่านมารูปปั้นของเอ็ดเวิร์ด โคลสตัน ที่ถูกโค่นล้มลงระหว่างการประท้วงเรื่อง Black Lives Matter ในปีที่แล้วและถูกทิ้งที่ท่าเรือบริสตอล ได้นำมาจัดแสดงที่นี่ด้วยเช่นกัน

สำหรับนิก วอลเกอร์ ถือเป็นหนึ่งในศิลปินที่ได้รับการยอมรับมากที่สุดในวงการศิลปะข้างถนน (Street Art) หลังจากเริ่มมีผลงานชิ้นแรกตั้งแต่ช่วงทศวรรษ 1980 โดยพิพิธภัณฑ์ M Shed ยกย่องว่านิกคือ ผู้ที่บุกเบิกและคอยขับเคลื่อนผลงานศิลปะใต้ดินของเมืองบริสตอลทั้งในแง่สังคมและการเมือง

Fact – ภาพวาดโมนา ลิซ่าเป็นผลงานชิ้นเอกของลีโอนาร์โด ดา วินชี (Leonardo da Vinci) ซึ่งถูกวาดขึ้นในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 16 นักประวัติศาสตร์เชื่อว่าภาพนี้เป็นภาพเหมือนของมาดามลิซ่า จิโอคอนโด ซึ่งเป็นภรรยาของเศรษฐีชาวฟลอเรนซ์ โดยลีโอนาร์โดไม่เคยมอบภาพวาดนี้ให้กับครอบครัวจิโอคอนโด ก่อนที่ในปี ค.ศ.1517 มันจะถูกซื้อโดยกษัตริย์ฟรานซิสที่ 1 แห่งฝรั่งเศสและแขวนอยู่ในพิพิธภัณฑ์ลูฟร์ ตั้งแต่ปี 1797 จนถึงปัจจุบัน

ผลสำรวจผู้คนกว่า 12 ล้านคนที่มีอายุระหว่าง 20-55 ปี ยอมรับว่า เหตุผลอันดับ 1 ที่ทำให้พวกเขาตัดสินใจไม่สักบนร่างกายเป็นเพราะมัน “ไม่สามารถลบออกได้” แต่ตอนนี้ Ephemeral สตูดิโอสักชื่อดังในนิวยอร์ก ได้เปิดตัว “Ephemeral Tattoo” หมึกสักสูตรพิเศษที่สามารถจางหายไปเองได้ภายในระยะเวลา 1 ปี เพื่อให้อิสระแก่ผู้คนที่ไม่ต้องการผูกมัดรอยสักเหล่านี้ไปตลอดชีวิต

ไอเดียสุดว้าวนี้เกิดขึ้นโดยกลุ่มเพื่อน 5 คนจากมหาวิทยาลัยนิวยอร์ก ซึ่งเติบโตมาในครอบครัวที่มองว่าการสักเป็นเรื่องต้องห้าม ด้วยเหตุนี้พวกเขาจึงอยากสานฝันให้ผู้คนทั่วโลกสามารถใช้ร่างกายเป็นผืนผ้าใบสำหรับการแสดงออกอย่างไร้ขอบเขต โดยหลังจากผ่านไป 6 ปีการวิจัยและพัฒนาร่วมกันระหว่างทีมวิศวกรเคมีและแพทย์ผิวหนัง สามารถคิดค้นหมึกสำหรับการสักที่สามารถจางหายไปได้ภายในระยะเวลา 9-15 เดือน

จอช ซาไค ผู้ร่วมคิดค้น Ephemeral Tattoo กล่าวว่า “ตอนนี้ผู้คนต่างโหยหาการแสดงออกถึงตัวตนที่แท้จริง และศิลปะบนเรือนร่างก็ไม่มีข้อยกเว้น พวกเราทั้ง 5 คนจึงอยากสร้างความเปลี่ยนแปลงในวงการสัก เพื่อทำลายข้อจำกัดบางอย่างที่ทำให้ผู้คนไม่สามารถแสดงออกตามที่เขาต้องการได้ ดังนั้น ไม่ว่าคุณจะมาจากไหน เติบโตมาอย่างไร เราอยากให้คุณรู้สึกเป็นที่ต้อนรับในสตูดิโอของเรา”

ทั้งนี้ ทีมแพทย์และนักวิทยาศาสตร์ของ Ephemeral ได้ทำการทดสอบสูตรหมึกมากกว่า 50 สูตรเพื่อสร้างหมึกที่ทำจากวัสดุที่ผ่านการรับรองโดยองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA) ซึ่งเป็นโพลีเมอร์เกรดทางการแพทย์ สามารถดูดซึมและเข้ากันได้ทางชีวภาพ ด้วยเม็ดสีคุณภาพสูงที่คัดสรรมาอย่างดีซึ่งมักถูกนำไปใช้ในอาหาร เครื่องสำอางและผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ซึ่งเมื่อเวลาผ่านไปหมึกจะสามารถสลายตัวจนเป็นอนุภาคเล็ก ๆ ที่ร่างกายสามารถกำจัดออกเองได้

ดร.วานดา ชา อีกหนึ่งผู้ร่วมคิดค้นกล่าวว่า “หลังจากหลายปีของการพัฒนา เราภูมิใจที่จะนำเสนอรอยสักที่นำไปสักได้จริง ๆ และสามารถจางลงในหนึ่งปี โดยฉันเป็นอาสาสมัครคนแรกที่ลองใช้หมึกสูตรใหม่นี้สักลงบนร่างกาย ซึ่งนับตั้งแต่นั้นฉันได้รับรอยสักมากกว่า 50 แบบมาตลอด และรู้สึกตื่นเต้นที่ลูกค้าจะได้มีโอกาสสัมผัสประสบการณ์สักที่จะอยู่เพียงชั่วคราวจากสตูดิโอของเรา”

อย่างไรก็ตาม ณ ตอนนี้หมึกสูตรพิเศษยังคงมีข้อจำกัดในการนำไปใช้งานบางอย่าง ประการแรก หมึกดังกล่าวผลิตขึ้นมาในช่วงเริ่มแรกเฉพาะสีดำเท่านั้น ดังนั้น ควรเลือกงานศิลปะที่ไม่ต้องอาศัยการลงสี แต่ทีมผู้คิดค้นก็ยินดีที่จะพัฒนาหมึกสีหากมีความต้องการของลูกค้ามากพอ ประการที่สอง ไม่แนะนำให้สักบริเวณมือและเท้า ซึ่งอาจทำให้รอยสักจางลงเร็วกว่าปกติ โดยช่างสักจะช่วยออกแบบและแนะนำตำแหน่งในการสักบนร่างกายให้ด้วย

ปัจจุบัน สตูดิโอของ Ephemeral ซึ่งตั้งอยู่ในบรูคลิน ได้ออกแบบสถานที่ใหม่ เพื่อดึงดูดลูกค้านอกเหนือจะนวัตกรรมหมึกสูตรพิเศษดังกล่าว เนื่องจากพวกเขาต้องการให้ผู้ใช้บริการรู้สึกสงบ ไว้วางใจ แถมยังต้องปลอดภัยจากโควิด โดยราคาของการสักด้วยหมึกสูตรพิเศษนี้จะเริ่มต้นที่ 6,500 บาท หากเป็นลวดลายที่เล็ก-เรียบง่าย และ 11,550 บาท หากเป็นลวดลายที่ใหญ่และเน้นรายละเอียดครับผม

นี่คือ “ดังเคิลออสเตียส” (Dunkleosteus) จัดเป็นปลาขนาดใหญ่ที่สุดในกลุ่ม Placoderms หรือ ปลาหุ้มเกราะในยุคก่อนประวัติศาสตร์ โดยพวกมันอาศัยอยู่ในปลายยุคดีโวเนียน หรือประมาณ 415-360 ล้านปีก่อน และมีทั้งสิ้น 10 ชนิด ซึ่งชนิดที่ใหญ่ที่สุดคือ Dunkleosteus terrelli ที่มีขนาดยาว 8.79 เมตร และหนักถึง 3,600 กิโลกรัม ดังนั้น พวกมันจึงเป็นสัตว์ที่เคลื่อนไหวช้า แต่ก็แลกมาด้วย “แรงกัด” มหาศาล ถึงขนาดเป็นหนึ่งในปลาที่กัดได้ทรงพลังที่สุดในโลกเลยทีเดียว

โดยดังเคิลออสเตียสนั้น เป็นสัตว์ที่ “ไม่มีฟัน” แต่บริเวณขอบปากของพวกมันนั้นมีส่วนที่ยื่นออกมาคล้ายเขี้ยว 2 คู่ ซึ่งมีความคมเสมือนเป็นใบมีดกิโยตินส่วนตัวไว้ใช้บดขยี้เหยื่อให้แหลก โดยแรงกัดอันมหาศาลที่ว่านั้นมาจากขากรรไกรขนาดใหญ่ที่ทั้งแข็งแกร่ง ยืดหยุ่น และเปิด-ปิดได้ไว นอกจากนี้นักวิจัยยังพบว่า พวกมันอาจเป็นสัตว์ชนิดแรกที่สามารถแยกชิ้นส่วนของเหยื่อได้ภายในปากก่อนจะเกลือนเข้าไป

ทั้งนี้ นอกจากแรงกัดแล้ว ดังเคิลออสเตียสยังมีศีรษะขนาดใหญ่ที่หุ้มด้วยกระดูกหนา 5 ซม. ตรงบริเวณหัวและอก อีกทั้งยังมีโครงสร้างเกล็ดที่หนาราวกับชุดเกราะ โดยฟอสซิลของดังเคิลออสเตียสมักถูกพบเพียงส่วนของศีรษะ บริเวณอเมริกาเหนือ ยุโรปตะวันตก และแอฟริกาตอนเหนือ

เพื่อพิสูจน์ความทรงพลังของขากรรไกรของดังเคิลออสเตียส นักวิจัยจากพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติในชิคาโกและมหาวิทยาลัยชิคาโก ได้ร่วมมือกันสร้างแบบจำลองทางชีวกลศาสตร์ โดยใช้กะโหลกฟอสซิลสายพันธุ์ Dunkleosteus terrelli ซึ่งนั่นทำให้พวกเห็นกลไกการทำงานของที่ก่อให้เกิดแรงอันทรงพลังบริเวณขากรรไกรอย่างชัดเจน โดยงานวิจัยนี้ถูกตีพิมพ์ลงในวารสาร Royal Society เมื่อเดือนมกราคม ปี 2007

ผลลัพธ์ที่ได้พบว่า กระดูกที่เปรียบเสมือนใบมีดที่อยู่ในปากของมัน สามารถสร้างแรงกัดปกติได้มากถึง 4,414 นิวตัน ไม่เพียงเท่านั้น พวกมันยังสามารถรวบรวมแรงกัดในบริเวณพื้นที่เล็ก ๆ ตรงปลายมีดได้รุนแรงถึง 5,300 นิวตัน ถือเป็นสัตว์มีกระดูกสันหลังที่มีแรงกัดทรงพลังที่สุดในโลก โดยฉลามขาวตัวใหญ่ยังสามารถกัดได้เพียงครึ่งเดียวจากแรงดังกล่าวอีกด้วย

นอกจากนี้ นักวิจัยยังพบว่า ดังเคิลออสเตียสสามารถอ้าปากเพื่อล่าเหยื่อโดยใช้เวลาเพียง 20-60 มิลลิวินาที ซึ่งจะก่อให้เกิดแรงดึงดูดเหยื่อเข้าไปในปากที่อ้าอยู่ นับเป็นเรื่องน่าตกใจมากที่พวกมันมีทั้งความเร็วในการกัดแถมยังกัดได้แรง ด้วยเหตุนี้ ดังเคิลออสเตียสจึงสามารถล่าเหยื่อได้แทบทุกชนิดไล่ตั้งแต่ สัตว์จำพวกแอมโมนอยด์, อาร์โทรโพดา ซึ่งขึ้นชื่อว่ามีกระดูกที่แข็งมาก ไปจนถึงฉลามในยุคดึกดำบรรพ์นั่นเอง

อย่างไรก็ตาม แม้อาจจะกล่าวได้ว่า ดังเคิลออสเตียสเป็นหนึ่งในสิ่งมีชีวิตดึกดำบรรพ์ที่ประสบความสำเร็จ เนื่องจากสามารถกระจายตัวได้ทั่วโลก แถมยังมีวิวัฒนาการของร่างกายที่แยกออกไปได้ถึง 10 ชนิด แต่ไม่มีข้อมูลที่ระบุไว้แน่ชัดว่า พวกมันสูญพันธุ์เพราะอะไร โดยผู้เชี่ยวชาญคาดว่า เหตุการณ์ Hangenberg crisis ช่วงปลายยุคดีโวเนียนที่ทำให้ระดับน้ำทะเลลดลงอย่างรวดเร็ว จนออกซิเจนในน้ำต่ำลงถึงขั้นวิกฤต อาจเป็นสาเหตุที่บังคับให้ดังเคิลออสเตียสต้องสูญพันธุ์ไปในที่สุด

นับว่าเป็นความโชคดีระดับแจ็กพอต เมื่อนักสะสมนิรนามคนหนึ่งบังเอิญได้หมวกทรงไบคอร์น (Bicorne) ที่เป็นเหมือนเครื่องหมายการค้าของหนึ่งในจักรพรรดิผู้ยิ่งใหญ่ของฝรั่งเศสอย่าง “นโปเลียน โบนาปาร์ต” (Napoleon Bonaparte) โดยการตรวจสอบภายหลังยังพบดีเอ็นเอของนโปเลียนลงเหลือทิ้งไว้ในหมวกดังกล่าวด้วย ซึ่งในเดือนหน้านี้มันกำลังถูกนำไปประมูลอีกครั้ง และคาดว่าจะทำเงินหลักล้านได้แบบสบาย ๆ

หลังจากได้หมวกโบราณจากศตวรรษที่ 19 ผู้ซื้อคนดังกล่าวก็เริ่มสงสัยว่า หมวกใบนี้อาจมีที่มาที่ไปเกี่ยวข้องกับอดีตจักรพรรดิของฝรั่งเศส ดังนั้น เพื่อให้คลายความสงสัยเขาจึงส่งหมวกทรงไบคอร์นที่ได้มาไปยังพิพิธภัณฑ์กองทัพบก ณ กรุงปารีส ซึ่งหลังจากการตรวจสอบพิพิธภัณฑ์ยืนยันว่า หมวกใบนี้มีทั้งขนาดและอายุที่เชื่อมโยงว่าเป็นของนโปเลียนจริง ๆ แถมยังพบร่องรอยการถูกตัดสายคาดหนังบนหมวกออก ซึ่งอาจเป็นฝีมือของนโปเลียนที่มักจะตัดสายดังกล่าวออกเพราะมองว่าน่าอึดอัดนั่นเอง

ทั้งนี้ แม้ว่าข้อมูลทั้งหมดจะดูใกล้เคียงว่าหมวกเป็นของจักรพรรดินโปเลียนที่ 1 แต่เพื่อให้มันกระจ่างชัดยิ่งขึ้น เจอราร์ด ลูคอตต์ ศาสตราจารย์ด้านอณูพันธุศาสตร์ จึงได้นำหมวกไปตรวจสอบดีเอ็นเอด้วยการใช้เครื่องมือสเปกโทรสโกปี พิสูจน์ตัวอย่างของเส้นผมจำนวน 5 เส้นที่พบในหมวกใบนั้น ซึ่งผลที่ได้พบว่าเส้นผมของนโปเลียนจริง ๆ

ตามการรายงานของสำนักประมูลชื่อดังอย่าง Bonhams Europe นโปเลียนเริ่มสวมหมวกไบคอร์นตั้งแต่ปี ค.ศ.1799 จากนั้นเพียงไม่นานเขาก็ลุกขึ้นครองอำนาจอย่างเบ็ดเสร็จในฝรั่งเศส กระทั่ง 5 ปีหลังจากนั้น นโปเลียนก็เปลี่ยนจากหมวกไบคอร์นไปสวมมงกุฎแห่งจักรพรรดิ และออกเดินทางเพื่อพิชิตยุโรปในที่สุด

โดยหลังจากที่อำนาจของนโปเลียนเริ่มแผ่ขยาย ภาพลักษณ์ของเขาก็ถูกจดจำจากการใส่หมวกไบคอร์นที่ต่างจากชาวบ้านทั่วไป เพราะเดิมทีหมวกใบนี้ต้องสวมโดยหันปลายปีกไปทางด้านหน้าและด้านหลัง แต่นโปเลียนเลือกจะสวมให้ปลายปีกหันออกด้านข้าง เพื่อให้ทหารจดจำเขาได้ในสนามรบ โดยหลังจากที่นโปเลียนเสียชีวิต ว่ากันว่าอาจมีหมวกไบคอร์นของเขาหลงเหลืออยู่เพียง 20-30 ใบ ซึ่งส่วนใหญ่จะตกไปอยู่ในมือของขุนนาง โดยไม่มีใครรู้เลยว่า เจ้าหมวกที่จะถูกประมูลใบนี้ไปโผล่ที่สำนักประมูลเล็ก ๆ ในเยอรมันได้อย่างไร ?

ปัจจุบัน หมวกใบแรกที่มีดีเอ็นเอของนโปเลียนกำลังถูกจัดแสดงอยู่ที่ประเทศฮ่องกง ก่อนจะย้ายไปฝรั่งเศสและลอนดอน จากนั้นจึงจะเริ่มทำการประมูลในเดือนหน้า โดยมีราคาคาดการณ์อยู่ที่ 4.6-6.9 ล้านบาท ซึ่งก่อนหน้านี้หมวกของนโปเลียนที่เคยขายได้ในปี 2014 สามารถทำราคาไปสูงถึง 45 ล้านบาทมาแล้ว

เพิ่มเติม – นโปเลียน โบนาปาร์ต เกิดและเติบโตในครอบครัวของชาวอิตาลี ณ เกาะคอร์ซิกา ก่อนจะได้ร่ำเรียนในโรงเรียนกองทัพบก และได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้บัญชาการสูงสุดของกองทัพฝรั่งเศส ในปี ค.ศ.1797 โดยนโปเลียนถือเป็นรัฐบุรุษที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคนหนึ่งของยุโรป เพราะในยุคล่าอาณานิคมเขามีชัยชนะทั้งในออสเตรีย อียิปต์ อังกฤษ และปรัสเซีย ก่อนจะกลับมาทำรัฐประหารในประเทศได้สำเร็จในปี 1799 และ 5 ปีหลังจากนั้น เขาได้โค่นล้มกษัตริย์ของฝรั่งเศสที่หวังจะจัดการเขา และสถาปนาตัวเองขึ้นเป็นจักรพรรดินโปเลียนที่ 1 แห่งฝรั่งเศสในที่สุด